Het wordt beschouwd als een van de laagste vormen van cultuur: de bouquetreeks. De bekende serie verschijnt sinds 1975 in Nederland en wordt uitgegeven door Harlequin Holland. Het is onduidelijk hoe populair de boeken precies zijn. Op de website van Harlequin staat dat er wereldwijd iedere vier seconden een boekje verkocht wordt. De uitgever claimt een miljoen lezers in Nederland, uit alle rangen en standen. Ter ere van het verschijnen van boek 3500 organiseert Harlequin een schrijfwedstrijd. Deze wedstrijd geeft inzicht in de aard van het genre.

Neerlandicus Marc van Oostendorp las de jubileumeditie getiteld Echte mannen, ware liefde: Trotse sjeik / Vurige Griek / Verleidelijke Italiaan. In een blogpost analyseert hij dat de verhalen vooral over controle gaan: “ze vormen het strijdtoneel tussen een man en een vrouw die allebei niets lievers willen dan zich in elkaars armen storten, maar daarvoor eerst een psychologisch obstakel moeten overwinnen, meestal gekrenkte trots”. Van Oostendorp stelt vast dat de vrouwen geen passieve gansjes zijn en niet veel verschillen van de mannelijke karakters.

Moderne vrouwen
Er wordt weinig onderzoek gedaan naar de bouquetreeks (sowieso zijn boeken het ondergeschoven kindje van de media- en communicatiewetenschap). Het standaardwerk op dit gebied is Reading the romance (1984) van Janice Radway. Zij onderzocht de lezers en hun voorkeuren. Radway concludeerde toen al dat de vrouwelijke hoofdpersonen altijd sterke karakters hebben. Het zijn onafhankelijke vrouwen die niet voldoen aan traditionele beelden van vrouwelijkheid.

De lezers zijn evenzo geen onwetende, verdwaasde vrouwen. De belangrijkste redenen om zulke romannetjes te lezen zijn voor de respondenten van Radway escapisme en educatieve waarde. De eerste functie zal niemand verbazen, de tweede waarschijnlijk wel. De lezers waarderen verhalen met veel historisch detail. Zo verbreden ze hun blikveld en nemen ze kennis van andere tijden en plaatsen. De verhalen functioneren in die zin een beetje als vakantie.

Voor de lezers hangt de kwaliteit van een titel af van de ontwikkeling van de relatie tussen de hoofdpersonen. Die kan niet langzaam genoeg gaan. Het grootste plezier is zien hoe de mannelijke hoofdpersoon verandert van gereserveerde man in een liefhebbend mens.

Expliciete seks
Bij de tips & trucs voor de schrijfwedstrijd komen we meer te weten over de hedendaagse invulling van het format. De bouquetreeks is:

“[H]et domein van de alfaman, een achtbaan van heftige emoties en de ultieme romantische fantasie, tegen een internationale achtergrond vol glamour en weelde, macht en rijkdom. De sfeer is sterk erotisch geladen en zeer opwindend. De toon is eigentijds en meeslepend. De lezer wordt meteen het verhaal in getrokken en kan vanaf de eerste pagina meeleven met de hoofdpersonen. Het verhaal loopt altijd goed af.”

In 1992 schreef Jos den Bekker een uitgebreid stuk over de ‘pulproman’ voor Intermediair. Ook hij bespreekt de erotische aard. Hij beschrijft dat er veel over seks wordt geschreven, veelal in bedekte termen. Volgens Marc van Oostendorp is dat nu anders: hij stelt dat seks juist expliciet beschreven wordt en ook met termen die er niet om liegen: erectie en clitoris.

Verboden fantasie
In de jubileumuitgave zijn drie type mannen centraal, die volgens Harlequin de drie populairste helden zijn. Het gaat om:

De Italiaan: verleidelijk en onweerstaanbaar charmant…
De Griek: vurig, gevaarlijk aantrekkelijk… en soms meedogenloos
De sjeik: trots en vastberaden, deze heerser van de woestijn…

Van Oostendorp merkt op dat Arabieren en Grieken momenteel “zo ongeveer de grote volksvijanden zijn”. Hoe komt het dan juist zij zo aantrekkelijk gevonden worden? Wellicht is dat juist daarom. Socioloog Gert Hekma, gespecialiseerd in seksualiteit, stelt dat juist grensoverschrijdende seks extra spannend is: als er een leeftijds- of klasseverschil is bijvoorbeeld. Porno-onderzoek Brian McNair schrijft in zijn boek Porno? Chic! hierover:

“Eroticism is rooted not least in the transgression of social conventions about what is forbidden and what should be hidden from view. Sexuality is and always has been in large part about the exploration of fantasy, and in fantasy rules are broken, sins committed, boundaries crossed”(p. x).

Beeld: De sjeik uit de schrijfwedstrijd