Dagelijks on-demand audio consumeren is hot. TheNew York Times startte iets meer dan een jaar geleden, in februari 2017, The Daily: een korte dagelijkse nieuwspodcast met achtergrondverhalen. Deze podcast werd in april 2018 zelfs via American Public Media op de traditionele radio uitgezonden. De vorm van de afleveringen richt zich op de dagelijkse commute: afleveringen duren doorgaans niet langer dan een half uur.

Het medium podcast is daar uitermate geschikt voor: afleveringen worden automatisch op de mobiele devices van de luisteraars gedownload. Het probleem van haperende streamingontvangst tussen wolkenkrabbers of in de metro onder de grond wordt hiermee ondervangen. In het afgelopen jaar begonnen The Washington Post, NPR en Vox Media in de Verenigde Staten een dagelijkse podcast – zie ook deze analyse op Nieman Lab, of dit stukje op The Guardian waarin dit fenomeen wordt gezien als nieuwe hoop voor de journalistiek.

Ook in Nederland (en Vlaanderen) bieden verschillende nieuwsaanbieders dagelijks nieuws aan als podcast of via audio. Nu.nl startte in oktober 2017 en haalde in een half jaar één miljoen luisteraars. Naast die niet-dagelijkse NOS op 3 tech nieuws podcast heeft de NPO er sinds kort een dagelijkse podcast bij: De dag. Begin dit jaar startten BNR en FD met Newsroom en kwam ook Blendle met dagelijks nieuws via de koptelefoon in de vorm van Blendle Audio. Blendle audio is conceptueel vooruitstrevender dan de meeste dagelijkse on-demand nieuwsdiensten – en ze hebben een kek promotiefilmpje. Alhoewel je zou kunnen argumenteren dat Blendle Audio strikt genomen geen podcast is, richt het zich wel op dezelfde consument: de luisteraar. We nemen Blendle Audio als rare eend in de bijt onder de loep.

Personalisatie
In de maand maart luisterde ik Blendle Audio dagelijks, in de laatste week zelfs twee keer per dag omdat er een ‘middageditie’ bij kwam. Net als met reguliere podcasts moest het even in mijn mediagebruikroutine komen, ook omdat Blendle Audio alleen via de eigen app te beluisteren valt. Wekelijks consumeer ik meer dan dertig verschillende podcasts die niet op nieuws gericht zijn, dus het was even wennen om telkens op de hoogte te zijn. Blendle Audio is bij mij echter niet blijven hangen: waar met aandacht geproduceerde podcasts doorgaans een snaar weten te raken, slaat Blendle Audio met name in de uitvoering de plank mis.

Anders dan bij de eerder genoemde Nederlandse podcasts waarin nieuwslezers en presentatoren het nieuws voordragen of bespreken, wordt bij Blendle Audio een gepersonaliseerde selectie aan nieuwsartikelen aan de luisteraar voorgelezen. De ‘dagopening’, het overzicht van wat je gaat horen deze dag, is ook persoonlijk: Blendle heeft een database aan voornamen ingesproken. Dit was bij mij in eerste instantie niet zo, maar vanaf de helft van de maand werd ik elke dag aangesproken met “Hey Lieven”. Dat was eerst eng, toen grappig, maar uiteindelijk wende ik er aan en voegde het niets toe aan de luisterervaring.

De manier waarop Blendle Audio een persoonlijke benadering construeert blijft namelijk eenzijdig: de voorlezers zijn anoniem. Hierdoor kan luisteraar geen band met hen opbouwen. Bij het ‘gewone’ journaal wordt de naam genoemd van de nieuwslezer, en bij podcasts is de band tussen podcaster en luisteraar juist iets wat aan beide kanten gewaardeerd wordt. Waarom het weer wordt voorgelezen in de dagopening blijft voor mij een groot raadsel: daar gebruik ik andere apps (buienradar!) voor en als ik pas ‘s avonds of de volgende dag aan Blendle Audio toekom is het totaal irrelevant. Dit is niet het enige wat er wringt aan de ogenschijnlijk innovatieve vorm van Blendle Audio.

Slechte toneelstukjes
In Blendle Audio worden volledige, geschreven teksten uit het diverse aanbod van de Blendle kiosk integraal voorgedragen. Het voordeel hiervan is dat Blendle Audio zo niet afhankelijk is van persberichten en podium kan geven aan meer diepgaande stukken. Helaas levert het voorlezen een rare luisterervaring op: anders dan bij podcasts moet de luisteraar moeite doen om het verhaal te volgen. Een geschreven journalistieke tekst is, in tegenstelling tot een script of toneeltekst, immers niet gemaakt om voorgelezen te worden. Aanhalingstekens ontbreken bijvoorbeeld: dit werkt verwarrend omdat de voorlezer steeds “zegt de geïnterviewde” moet zeggen. Hierdoor klinken interviews als slechte toneelstukjes, of als een film die maar door één persoon ‘gedubt’ is.

Zoals hier al eens opgemerkt op Villamedia laat de kwaliteit van voorlezen te wensen over, al zijn er in de loop van aart duidelijk professionelere stemmen aangenomen. Zelfs met die stemmen moet de luisteraar goed zijn best doen om het verhaal van de geschreven tekst te blijven volgen. Nieuwsitems op de radio zijn niet voor niets kort van duur, tenzij er een panelgesprek plaatsvindt – wat bij Blendle Audio nooit het geval is. Vooralsnog praten de stemmen de luisteraars niet ‘bij’, maar lezen ze gewoon voor wat de redactie van Blendle Audio in de krant heeft gelezen.

Blendle heeft wellicht over het hoofd gezien hoe aandachtig een podcastluisteraar luistert – zie ook deze aflevering van Onder Mediadoctoren over de podcastluisteraar. Verkeerde intonaties of uitspraak (een voorbeeld: “het Bostonse technologie instituut MIT”, letterlijk uitgesproken als ‘mit’ en niet als M.I.T.) halen mij als luisteraar direct uit de concentratie die ik al zo hard nodig had. Daarbij zijn dikwijls montagefouten te ontdekken als zinnen steeds opnieuw voorgelezen worden, of loopt het ene voorgelezen in het andere stuk over zonder duidelijke tussenstop – maar met dezelfde stem. Heel verwarrend!

Zelfs als een auteur zijn eigen stuk voorleest, wat ik één keer gehoord heb, komt het niet overtuigend over. Met audio luistert het nauw, en het klinkt vaak alsof ze bij Blendle Audio niet echt weten wat ze doen. Dat is raar, want bedenker Alexander Klöpping host zelf samen met Ernst-Jan Pfauth Een Podcast Over Media, waaraan te horen is dat die duidelijk met liefde is geproduceerd door ‘podcastkoning’ Botte Jellema.

Eigen karakter
In de beginjaren van de radio las men kranten aan de microfoon voor en werden toneelstukken opgevoerd voor microfoons. Al snel kwam men er achter dat radio als medium een eigen karakter kent en de luisteraar op een andere manier dan in een lezing benaderd dient te worden. Nu de podcast doorbreekt is het de vraag of Blendle hier bewust van afwijkt, of opnieuw het wiel van de radio aan het uitvinden is. Blendle doet er wellicht goed aan om af te kijken bij de hoogwaardige dagelijkse producties uit Amerika, of dichterbij bij de podcast Uitgesproken van de Belgische krant De Standaard. Tegel-winnend audiocollectief Schik maakt voor hen een wekelijkse, mooi vormgeven podcast met achtergrondverhalen over een actueel onderwerp.

Met de huidige uitvoering rijst namelijk de vraag of Blendle Audio onderdeel is van het masterplan van Blendle om, zoals ze zelf zeggen, “de journalistiek te redden”, of dat het het ten prooi valt aan de wens om te vernieuwen om het vernieuwen.

Lieven Heeremans studeerde in september 2017 af bij de research master Media & Performance Studies aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2018 conceptualiseert en produceert hij podcasts en aanverwante evenementen, zoals de Podcastclub.