Subcultureel kapitaal verwijst naar de unieke kennis, normen en uitdrukkingen van mensen binnen een specifieke subcultuur. Om toe te kunnen treden tot die cultuur, moet je je eerst die kennis eigen maken. Zo word je pas geaccepteerd als je weet wat de ‘coole’ bands zijn, of wat de juiste kleding is. Subcultureel kapitaal verkrijg je niet zomaar en gaat gepaard met veel status – binnen die specifieke subcultuur natuurlijk.

In het het tijdperk van het internet is subcultureel kapitaal steeds minder relevant geworden. Je kunt namelijk de juiste kennis bij elkaar googelen of instagrammen. Taal is onderdeel van subcultureel kapitaal: met een bepaald jargon kan je laten horen dat je in the know bent. Ook die vlieger gaat niet langer op, betoogt Dan Brooks in The Atlantic.

Hij gebruikt daarvoor het voorbeeld “tea”, afkomstig uit de zwarte dragcultuur, dat oorspronkelijk “roddel” betekende. In de loop der jaren is het via platforms zoals Twitter wijdverspreid geraakt en heeft het zijn oorspronkelijke betekenis verloren. Slang die ooit exclusief was, wordt nu algemeen gebruikt en heeft diepte heeft verloren.

Subculturen hadden vroeger niet alleen sociale barrières, maar ook fysieke. Je moest in een daadwerkelijke ruimte zijn, waar vaak deurbeleid gevoerd werd: als je niet over het benodigde subculturele kapitaal beschikte, wist je niet waar die ruimte was, werd je er weggekeken of gewoon geweigerd. Online is dit niet zo. Brooks schrijft in dat kader:

“Thirty-five-year-olds hear the slang of teenagers, college students are privy to the language of the urban underclass, and advertising consultants learn how to talk like self-diagnosed anxiety shut-ins. As a result, how someone talks is no longer a reliable indicator of where they’re coming from. The irony is that social media—the disembodied online spaces where what we post becomes the entirety of who we are—is where we most need the identity cues that slang used to provide.”

Sociale media standaardiseren onze taal, is zijn klacht. Hierdoor verliezen de woorden hun oorspronkelijke context en culturele lading, en worden ze gereduceerd tot niets meer dan populaire termen die iedereen gebruikt. Dit zorgt ervoor dat de waarde van het subculturele kapitaal dat deze termen ooit hadden, afneemt.

Dat klinkt aannemelijk, maar dat gebeurde vroeger natuurlijk ook. Ook toen sijpelden de woorden die subculturen gebruikten uiteindelijk door naar de mainstream. Sterker, de incorporatie door de mainstream van subculturele stijl, waaronder dus bepaalde woorden, is een manier om het scherpe randje van subculturen af te halen en ze onschadelijk te maken, schreef Dick Hebdige al in 1979. Je zou hooguit kunnen stellen dat dit proces nu veel sneller gaat.

Het voorbeeld van Brooks vind ik overigens opmerkelijk slecht gekozen. Zonder dit empirisch te hebben onderzocht lijkt het me dat de verspreiding van tea bevorderd is door een ouderwets televisieprogramma, namelijk Ru Paul’s Drag Race. Natuurlijk hebben subculturen nog steeds hun eigen taal. Brooks spreekt die alleen niet.

Beeld gegenereerd met AI (Microsoft).