The Americans is een recente dramaserie die zich afspeelt in de jaren ’80. Een doodnormaal gezinnetje in een buitenwijk van Washington DC, papa-mama-en-twee-kindjes. Maar de vader en moeder blijken Russische spionnen te zijn, die meedogenloos mensen vermoorden voor de Grotere Zaak. De aantrekkingskracht zit in het griezelen om het onbekende: jouw buren kunnen zomaar infiltranten zijn. Omdat de serie zich afspeelt in het verleden wordt het nooit echt eng. De Koude Oorlog is immers voorbij.

Die geruststelling werkt niet echt. Rusland is wederom machtig en misschien daarom is The Americans nu wel zo goed getimed. Kunnen we wel achterover leunen? Moeten we niet waken voor het spook uit het Oosten?

In The New York Times verscheen een lang achtergrondstuk van Adrian Chen over Russische trollen. Het was al langer bekend dat Rusland actief mensen inzette om pro-Putin berichten te verspreiden op het internet:

“It has gone by a few names, but I will refer to it by its best known: the Internet Research Agency. The agency had become known for employing hundreds of Russians to post pro-Kremlin propaganda online under fake identities, including on Twitter, in order to create the illusion of a massive army of supporters; it has often been called a “troll farm.””

Lange tijd was in Rusland online het domein van de intellectuele voorhoede. Inmiddels is dat niet meer zo. Maar als je als als Russiche burger het net opgaat, is het onmogelijk om feit en fictie te scheiden dankzij de vele namaak pro-Putin berichten. Effectieve propaganda dus. Maar wat als het daar niet bij blijft?

Verslaggever Adrian Chen ging naar Rusland om uit te zoeken of de ‘trollen’ van het Internet Research Agency ook internationaal actief zijn. Hij vermoedt dat ze onder andere achter een hoax zitten over een explosie bij een chemische fabriek in Louisiana. Chen vindt geen bewijs. Een dag na zijn vertrek verschijnt er op een Russische nieuwssite een bericht om hem in diskrediet te brengen. Chen besluit:

“I explained the setup, and as I did I began to feel a nagging paranoia. The more I explained, the more absurd my own words seemed — the more they seemed like exactly the sort of elaborate alibi a C.I.A. agent might concoct once his cover was blown. The trolls had done the only thing they knew how to do, but this time they had done it well. They had gotten into my head.”

Geen bewijs dus, maar wel aanwijzingen. Dat maakt het stuk extra aantrekkelijk en heerlijk eng. Want wat als het waar is? Wat als Rusland een leger aan trollen in dienst heeft, bedoeld om verdeling te zaaien in landen? Het is inmiddels bekend dat Rusland extreemrechts in Europa financiert. Er gaan geruchten dat Wilders geen kritiek op Putin toestaat. Wat nou als als die PVV-accounts op Twitter en Facebook helemaal niet echt zijn, maar afkomstig uit Rusland? Dat zou meteen verklaren waarom ze hun vermeende moedertaal zo slecht beheren.

Het is een aantrekkelijke gedachte. Het is immers veel fijner om te denken dat deze online haatzaaiers niet echt zijn. Net als bij The Americans is het lekker griezelen om het onbekende, het onwaarschijnlijke, maar misschien toch mogelijke.