Komend weekend begint het nieuwe seizoen van Zondag Met Lubach [ZML]. Presentator Arjen Lubach wordt vaak – misschien wel te vaak – gevraagd naar de verantwoordelijkheid die hij en zijn satirische programma dragen bij het aansnijden van spraakmakende onderwerpen. Zo schreef Vrij Nederland deze week: “Maar het stempel van journalistiek laat Lubach zich niet al te makkelijk aanwrijven. Zondag met Lubach is satire.

Mijn favoriete tech-socioloog Zeynep Tufekci schreef een stuk voor MIT Technology Review over connectiviteit. Ze schetst de ontwikkeling van sociale media eerst als hoop voor democratisering bij de Arabische Lente en later als tegenovergestelde in tijden van Trump. Dat punt is uiteraard al vaker gemaakt, maar ik wil er één element uitlichten dat mijn aandacht trok.

Nieuws is altijd handel geweest. Kranten zijn voortgekomen uit betaalde nieuwsbrieven, waarin kennis stond waarmee je financieel voordeel kon halen. De aard van de commodificatie van nieuws verandert wel door de jaren heen. Nieuws is nu overal en veelal gratis. We hebben overal statistieken van, maar alleen weten waarop veel geklikt wordt is niet voldoende.

Snapchat heeft een heat map, een kaart waarop je kunt zien waar mensen Snapchat Stories uploaden. Toen deze optie in juni 2017 uitrolde was er wat beroering over privacy, maar verder hoorde je er nooit meer over. Snapchat ziet de kaart echter als waardevol, want de dienst heeft niet-gebruikers er nu toegang toe gegeven. Het

Nepnieuws is in. Sommige politici maken zich er zorgen om, andere retweeten het ongegeneerd. Docenten willen hun leerlingen er tegen wapenen en journalisten doen hun best het kapot te checken. Voor die laatste twee groepen is er nu een handige gratis gids om misleidende en virale content, memes en trolacties te onderzoeken. De gids heet

De best beluisterde aflevering van de podcast Onder Mediadoctoren uit 2017 ging over filterbubbels. Het was een veel besproken fenomeen vorig jaar, omdat mensen zich zorgen maken over de effecten van nieuwsvoorziening via sociale kanalen. Als je alleen nog leest wat je vrienden lezen, krijg je een eenzijdige selectie van het nieuws te zien –

Journalistiek online worstelt nog steeds met manieren om geld te verdienen. Digitale media slagen er goed in grote bezoekersaantallen te trekken, maar dat betekent niet dat ze meer advertentie-inkomsten binnenhalen. Er wordt wel degelijk meer geld besteed aan online adverteren, maar die budgetten gaan bijna allemaal naar Google en Facebook, bedrijven die zelf geen content

Het probleem van reeksen aan elkaar geplakte tweets (‘threads‘, ik weiger het gangbare Nederlandse verkleinwoord te gebruiken) is dat ze een gedachtestroom weerspiegelen, en niet per se een coherent argument. Vaak denk ik dan ook: schrijf gewoon een blogpost en orden je gedachten. Het hoeft geen dichtgetimmerd essay te zijn, maar het leest fijner en

Orkanen, misdaad, terrorismedreiging – zomaar een greep uit de onderwerpen die de afgelopen week in het nieuws waren: iedere dag worden we blootgesteld aan grote hoeveelheden negatief informatie. Je zou er bijna depressief worden. Recentelijk zijn er dan meerdere verhalen door journalisten opgetekend van mensen die het nieuws niet meer willen volgen (hier, hier en hier). In een

Post-truth was het woord van het jaar voor de Oxford Dictionary. Daarnaast gaat het volop over fake news, Trumps favoriete gezegde. Waarheidsvinding en objectiviteit horen als waarden bij journalistiek, en worden als zodanig ook onderwezen op journalistieke opleidingen. De mogelijkheid objectief te kunnen zijn wordt echter ook al heel lang bekritiseerd. Een standaardwerk is Discovering

Klassieke socialisatietheorie stelt dat kinderen leren van hun ouders, en dat kinderen dus ook van hun ouders leren hoe ze nieuws tot zich kunnen nemen. Kinderen groeien op in een media-omgeving gemaakt door de ouders: als zij altijd Het Journaal aan hebben staan, krijgen kinderen dat met de spreekwoordelijke paplepel ingegoten. Oud onderzoek uit de

Eerder schreven we hier over een studie waaruit bleek dat jongeren conventioneel nieuws niet vertrouwen. De onderzochte jongeren waardeerden het juist wanneer er een duidelijke mening te horen was. Ze vonden het fijn als nieuws geïnterpreteerd werd en wanneer er een oordeel werd gegeven. Programma’s als The Daily Show voldoen aan deze behoefte. Ze zijn “knowledge enabling”: