Elke dag laten we een spoor van data achter: door in te checken met je OV-chipkaart, door een product van Google te gebruiken, door in de supermarkt te winkelen met een zelfscanapparaat. Data worden gebruikt voor surveillance en ‘gevoerd’ aan algoritmes. Het is bijna onmogelijk om je hieraan te onttrekken. Een effectievere manier dan dat te proberen is het systeem te ontregelen. Technology Review van MIT schreef over onderzoek waarin drie mogelijke manieren worden genoemd om dit te doen, zodat we samen ervoor zorgen dat de grote techbedrijven hun beleid veranderen.

Data-stakingen
Zoals je het werk kunt neerleggen, kun je ook stoppen met het produceren van het dataspoor. Dat kan door privacytools te installeren (kijk eens bij de tips van Bits of Freedom), of door simpelweg van een platform af te gaan.

Geef je data bewust aan een concurrent
Als je Facebook evil vindt, ga dan weg van Instagram en plaats je foto’s bij de concurrent. Verlaat WhatsApp en schakel over op Signal. Dat laatste gebeurde afgelopen januari, en de massale uittocht zorgde er volgens Technology Review voor dat Facebook wijzigingen in het privacybeleid uitstelde.

Data vergiftigen
Ik weet nog hoe we vroeger onderling steeds bonuskaarten uitwisselden om Albert Heijn op het verkeerde been te zetten (en misschien is dat wel de reden waarom de bonuskaart nu zo gepersonaliseerd is). Het vergiftigen van een algoritme betekent dat je bewust betekenisloze of zelfs schadelijke data achterlaat. Dat kan bijvoorbeeld door een browser-extensie te gebruiken die voor jou op iedere advertentie klikt die Google je voorschotelt.

Net zoals bij een staking hebben zulke acties alleen maar zin als er veel mensen meedoen. Daarvoor heb je leiders en voortrekkers nodig. In 2018 riep Zondag met Lubach kijkers op hun Facebook-account op te zeggen. Dat werkte, volgens marktonderzoekbureau Newcom verloor Facebook dat jaar 240.000 Nederlandse gebruikers.

Het onderzoek [open toegang] waarmee Technology Review zich informeert ziet ook een rol voor onderzoekers en beleidsmakers. Onderzoekers kunnen bijvoorbeeld modelleren hoeveel mensen er nodig zijn om een bepaalde actie te laten slagen. Beleidsmakers kunnen acties ondersteunen met sterke privacywetgeving. Uiteindelijk is het belangrijk om te houden dat het jouw data zijn.