Journalisten worden bestookt met persberichten. De angst bestaat dat zij die onder tijdsdruk massaal copypasten. Communicatiewetenschappers Pytrik Schafraad en Roos Spitteler onderzochten voor het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek in hoeverre journalisten dit ‘voorverpakte’ nieuws kritiekloos overnemen. Zij veronderstelden dat nieuwswaarden daarbij een rol spelen: des te meer nieuwswaarde, des te groter de kans dat het persbericht media-aandacht genereert. De resultaten zijn geruststellend.

De onderzoekers selecteerden dertig willekeurige bedrijven uit de Elsevier top 500 en kwamen tot een selectie van 830 persberichten uit 2012. Zij voerden een kwantitatieve inhoudsanalyse uit van evenzoveel nieuwsberichten in acht verschillende landelijke media. Daarnaast interviewden zij zes journalisten om inzicht te krijgen in hun werkwijze.

• 27% van de persberichten haalde het nieuws;
• Geen enkel persbericht haalde onbewerkt de krant;
• Ruim 15% van de nieuwsberichten bevatte inhoudelijk geen enkele aanvullende informatie. Hiervoor is dus geen aanvullende journalistiek voor bedreven.
• Voor papieren kranten doen journalisten meer hun best: nieuwsberichten zonder inhoudelijk aanvullende informatie staan vaker op nieuwssites. Zestig procent van de berichten op papier betrof verwerking in een geheel eigen productie;
• Persberichten die controversie bevatten hebben een grotere kans om geselecteerd te worden door journalisten. Dat geldt ook voor berichten waarvan er gedacht wordt dat het beschrevene impact heeft op een significante groep mensen en persberichten met (mogelijk) negatieve gevolgen;
• Persberichten over financiële prestaties van het bedrijf (en in mindere mate over werknemers of management) hebben ook een grotere kans aandacht te krijgen;

Schafraad en Spitteler concluderen:

Journalisten maken eigen afwegingen bij selectie en verwerking van persberichten op basis van journalistieke waarden. Men hecht relatief weinig waarde aan promotionele persberichten, maar focust op de performance en strategie van de bedrijven en hun rol in de samenleving. Persberichten die sterke of meerdere nieuwsfactoren bevatten hebben meer kans op selectie voor de nieuwsagenda en maken bovendien meer kans te leiden tot grotere investering van journalistiek kapitaal. Dat laatste wordt dus niet ‘verspilt’ aan leuke maar irrelevante evenementjes van bedrijven, of mededelingen over de opening van een nieuwe ijswinkel in de hoofdstad (p. 4).

Een korte samenvatting van het onderzoek staat op De Nieuwe Reporter. Ook het gehele onderzoeksverslag [PDF] is online beschikbaar.