Liftende jongeren voelt als iets uit het verleden. Het wordt nog wel gedaan, maar niet meer in dezelfde mate als voordat er OV-studentenkaarten en goedkope bussen & vluchten waren. Bij toeval stuitte ik op een artikel uit 1978 [abstract] waarin een aspect van de toenmalige liftcultuur wordt onderzocht: bullshitting. Dit lullen of overdrijven is een manier om een gesprek op te leuken:

“Bullshitting is a style of non-ordinary talk about “normal” life; it is a way to review this life literally and to represent the individual experiences in life as heroic drama-as extra-ordinary. Truth and falsehood are not issues in bullshitting because this kind of talk is playful; it is a way to make conversation more fun” (p. 242).

Socioloog Chandra Mukerji reed in de zomers van 1971 en 1972 dwars door de Verenigde Staten om lifters op te pikken. Ze interviewde 51 mensen: studenten, jongeren die na school geen werk konden vinden, veteranen en deserteurs. Deze lifters zagen zichzelf als bums.

Functies
Reizen heeft iets betoverends, maar het kan ook heel saai zijn. Bullshitting is een manier om de tijd te doden. Daarnaast is het een vorm van informatie uitwisselen. Mapping noemt Mukerji het:

“This kind of mapping is best done in stories that describe “great rides” with nice people who go straight from where their storytellers were picked up to where they were going. They are balanced by ones that lament the long waits in bad weather and bad company that characterize “bad rides.” “Good ride” stories include profiles of generous people, great destinations to visit and, occasionally, good job opportunities for people who need to make a little more money for travel. “Bad ride” stories draw menacing pictures of local police and “locals” in some section of the country who are described as capable of making the life of a stranded hitchhiker miserable or very short” (p. 245).

Bullshitting is ook manier om een positief beeld van jezelf neer te zetten. Reiservaringen worden overdreven en de lifter presenteert zichzelf als werelds. Mukerji vergelijkt het met het hebben van veel stempels in je paspoort: het is manier om te tonen hoe bereisd je bent. Omdat liften niet zonder gevaar is, kan de lifter een imago neerzetten als heldhaftig en onafhankelijk. Negatieve verhalen overheersen omdat de verteller daarmee het beste kan laten zien hoe sociaal geraffineerd hij is.

Leeftijd
Hoe meer ervaren een lifter is, hoe saaier en minder avontuurlijk het reizen kan worden. Bullshitting is een manier om daarmee om te gaan. Mukerji ziet belangrijke leeftijdsverschillen. De jongsten, tussen de 12 en 14, doen het niet en herkennen het ook niet. Zij zijn veelal stil in de wagen. Lifters van 16 tot 18 herkennen het wel, maar laten zich betoveren door wat ze horen. Ze geloven bijna alles. Routineuze ervaringen vinden zij bijzonder. Ze missen nog de ervaring om vast te stellen wat onbetrouwbaar is.

De wat ouderen, 18 tot 22 jaar, zijn de grootste bullshitters. Ze hebben de basisvaardigheden van liften regelen en slaapplekken onder de knie en proberen verschillende manier uit om hun ervaringen dramatisch op te blazen. De nog wat ouderen, van 22 tot 25 jaar, daarentegen zien zichzelf als volwassenen en bullshitten veel minder. Mukerji schrijft:

“When they tell stories, which they still love to do, they make it clear that it is fiction by saying, for instance, “Once upon a time I had an uncle …. ” When they talk about their experiences on the road, they are more likely to talk about the variety of things they have done or seen than elaborate one incident. What they communicate is they have done so much that they need not exaggerate; they are no longer “green kids”” (p. 247-248).

Liften is onderdeel van jeugdcultuur. Op een gegeven moment gaat het vervelen en houden de jongeren ermee op. Ze houden dan ook op met het romantiseren van onderweg zijn en leggen meer nadruk op de vervelende aspecten. Liften is daarmee een transitionele identiteit: het hoort bij een bepaalde overgangsfase. Daar zijn ook uitzonderingen op. Er zijn bijvoorbeeld ook laatkomers, oudere mensen die niet de mogelijkheid hebben gehad om in hun jeugd te liften. Dit zijn de allergrootste bullshitters volgens Mukerji.

Werkelijkheid
Lifters zijn trots op de onvoorspelbaarheid van het reizen. Ze zien in problemen uitdagingen en in verveling mogelijkheden:

“The road reality woven by hitchhikers includes little that is ordinary. People exclude any discussion of routine events. When hitchhikers wait a long time for rides, they begin to make the wait itself a source of satisfaction, knowing they will be able to exaggerate it in a “longest wait” bullshitting contest. A boring afternoon can be transformed into a day among “hostile natives” who never pick up hitchhikers unless they decide to kill them” (p. 249).

Er zijn standaardmanieren om ervaringen aan te zetten. Politie steelt regelmatig van hun arrestanten; afgelegen gebieden zitten vol enge dieren; vader- en moederfiguren duiken op in geval van eenzaamheid; er zijn altijd geweldige concerten of manifestaties waar iedereen altijd al hun drugs deelt en soms ook hun lichaam. Zo biedt liften de mogelijkheid om een avontuurlijke leven te leiden, waar je zelf in kan geloven.

Naar het nu
Het is niet moeilijk om in de hedendaagse backpackerscultuur de elementen uit deze oude jeugdcultuur terug te zien. Het doden van de tijd, het uitwisselen van informatie en het opscheppen over bereisd zijn zijn ook daar belangrijke kenmerken. Jongeren steken misschien minder hun duim op, maar hun cultuur verandert weinig.