Home / Blog / Hoe meer media-aandacht voor immigratie, hoe bezorgder mensen erover zijn

Hoe meer media-aandacht voor immigratie, hoe bezorgder mensen erover zijn

LATER LEZEN

Immigratie is al jaren een van de meest besproken thema’s in het publieke debat. En we raken er maar niet over uitgepraat. Veel discussies zijn uiteindelijk op het thema terug te voeren. Klein voorbeeld: NRC schreef afgelopen weekend terecht dat het debat over onderzoek naar de groeiprognoses van de bevolking in Nederland eigenlijk helemaal niet over de bevolkingsomvang an sich gaat.

“Niemand maakt zich zorgen over de ontembare voortplantingsdrift van Nederlanders – eerder over het gebrek eraan. Het onderzoek gaat dus over de vraag hoeveel migranten Nederland aankan. Willen we wel of niet dat migranten hier komen om aan de vraag naar arbeid te voldoen? En krijgen ‘ze’ niet te veel kinderen in vergelijking met ‘ons’?”

Immigratie wat de klok slaat dus. Wat zijn nu de gevolgen van de grote media-aandacht voor dit onderwerp?

Media-impact
Afgelopen zomer verscheen er een interessant artikel dat precies op deze vraag ingaat. De sociologen Christian Czymara en Stephan Dochow koppelen een tekstanalyse van artikelen in Duitse kranten en tijdschriften aan een grootschalige panelstudie waarin Duitse respondenten over een periode van 15 jaar gevolgd worden. De kracht van dit survey is dat dezelfde mensen over een lange tijd gevolgd worden en dus vastgesteld kan worden of en hoe hun opvattingen over immigratie veranderen.

In de survey wordt onder andere de vraag gesteld hoe bezorgd mensen zijn over immigratie. Omdat de onderzoekers precies weten op welke dag deze vraag gesteld is, kunnen ze de antwoorden die respondenten gegeven hebben koppelen aan informatie over het mediadebat in de weken daarvoor. Hun verwachting was dat wanneer er veel media-aandacht is voor immigratie, dit zal leiden tot een grotere bezorgdheid over het thema. Hun redenatie: hoe meer media over immigratie schrijven, hoe meer mensen erover gaan nadenken, en hoe meer ze zich zorgen zullen gaan maken.

En dit is precies wat de resultaten suggereren. Maar wat precies het mechanisme is aan de hand waarvan mediaberichtgeving invloed uitoefent op ideeën over immigratie kunnen de onderzoekers niet met zekerheid zeggen. Het kán komen doordat mensen daadwerkelijk de artikelen over immigratie hebben gelezen. Maar het is ook waarschijnlijk dat de aandacht in de media op allerlei manieren doorsijpelt richting publieke opinie. Als er in de media veel wordt geschreven over immigratie, zal men in bijvoorbeeld de voetbalkantine óók meer over immigratie praten. Mensen die geen kranten en tijdschriften lezen komen zo ook met het thema in aanraking.

Niet altijd en voor iedereen
Czymara en Dochow laten ook zien dat het effect van media-aandacht op immigratie-opvattingen niet altijd en voor iedereen even sterk is. Het effect is sterker in buurten waar relatief weinig immigranten wonen. De auteurs van het artikel vermoeden dat dit komt doordat mensen in gemengde buurten meer gewend zijn aan de aanwezigheid van immigranten en zich daardoor minder sterk zullen laten beïnvloeden door mediaberichtgeving over immigratie. Het effect lijkt bovendien minder sterk te zijn voor mensen die op linkse partijen stemmen (met name de Groenen) en mensen die hoger zijn opgeleid – waarschijnlijk omdat deze mensen überhaupt al minder geneigd zijn om negatieve opvattingen over immigranten te hebben.

Natuurlijk is dit onderzoek niet perfect. Het kijkt alleen naar berichtgeving in kranten en tijdschriften en laat radio, televisie, online nieuws en sociale media volledig buiten beschouwing. Bovendien houden de onderzoekers helemaal geen rekening met de toon (positief of negatief) van het nieuws, en weten ze niet of de respondenten die ze onderzoeken daadwerkelijk (direct of indirect) met nieuwsberichten over immigratie in aanraking zijn gekomen. Bovendien kijken ze naar de mate waarin mensen bezorgd zijn over immigratie. Het is onduidelijk wat dat precies betekent; het hoeft niet noodzakelijkerwijs zo te zijn dat bezorgde mensen ook negatief zijn over immigratie.

Maar al met al is dit een belangrijke studie. Hoewel er nog flink wat vragen openblijven, laten de resultaten zien dat media een grote impact hebben. (Dat blijkt telkens weer. Zie bijvoorbeeld deze blogpost vorige maand van Rens Vliegenthart.) Het is belangrijk dat journalisten zich daar goed bewust van zijn.

Dit stuk verscheen eerder op Stuk Rood Vlees

DEEL DIT BERICHT