Voor een goed functionerende democratie is het belangrijk dat er een verscheidenheid aan media is. Verschillende stemmen moeten gehoord kunnen worden, mediabedrijven mogen niet in handen van monopolisten zijn en journalisten moeten onafhankelijk kunnen opereren. In de afgelopen jaren zijn er verschillende nieuwe soorten media aan het medialandschap toegevoegd, zoals podcasts en video’s op platformen

Fake news, infodemic, post-truth: sinds Trump en daarna de coronacrisis is de aandacht voor onjuiste informatie online gigantisch. ‘Misinformatie’ (niet te verwarren met desinformatie) wordt gezien als een van de grootste problemen van onze tijd, zelfs als bedreiging voor de democratie. Zulke alarmistische berichten komen echter niet overeen met uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. In een

Vertrouwen is een hot issue op dit moment: er wordt veel gezegd en geschreven over vertrouwen in de politiek, dat cruciaal zou zijn voor het functioneren van de democratie. Ook vertrouwen in de wetenschap wordt belangrijk gevonden. Tegelijkertijd vraagt ‘de’ wetenschap juist om kritische geesten. Een recente studie [abstract] laat dat verschil duidelijk zien. Amerikaanse

Complotbeweging QAnon kon tijdens de coronacrisis sterk groeien: mensen vielen voor de ideeën over elites met een geheime agenda. De terminologie die bij QAnon hoort, is nu echter minder terug te vinden op mainstream sociale netwerken. Dat laat recent onderzoek van het Atlantic Council’s Digital Forensic Research Lab zien. Dit is de onderzoekstak van een denktank

Online wacht een fabeltjesfuik, liet Arjen Lubach zien in een veelbesproken item over complottheorieën. Vaak is het juiste antwoord op een vraag snel gevonden, doorzoeken leidt dan alleen maar tot verwarring. Complotdenkers roemen zichzelf om hun diepe graafwerk, maar het is juist dat graafwerk dat ertoe leidt dat ze ‘down the rabbithole’ gaan. Zij schermen

Wetenschappers houden niet zo van de term nepnieuws. Het is onduidelijk wat er allemaal onder valt en – dankzij bijvoorbeeld Trump – is de term sterk gepolitiseerd. Een alternatief is junk news, dat ik het liefst vertaald zou zien als troepnieuws. Dit junknieuws is vaak commercieel gemotiveerd en wordt verspreid via sociale media. Peter Burger,

Ondertussen kent iedereen wel iemand – een tante of buurman – die online (delen van) complottheorieën deelt. Voor The New York Times schreef opiniemaker Charlie Warzel een artikel met tips hoe je het beste met zulke mensen kunt praten. Zijn advies, op basis van gesprekken met experts, is bedoeld voor vrienden, kennissen en familie waarmee

Nepnieuws is een grote bron van zorg en mag daarom rekenen op warme aandacht van onderzoekers. Vaak wordt daarbij gekeken naar makkelijk beschikbare data, zoals tweets of andere berichten die nepnieuws zouden bevatten. Daardoor we weten nog maar weinig over waarom mensen nepnieuws verspreiden. Deense politicologen en communicatiewetenschappers onderzochten de psychologische drijfveren van individuen om

Hoewel in Nederland op z’n retour, is factchecking wereldwijd booming. Een vraag die daarbij regelmatig opkomt is: wie checkt de factcheckers? Nou, daarvoor hebben we bijvoorbeeld wetenschappers. In een recent artikel [open access] nemen de Finse politicologen Sakari Nieminen en Valtteri Sankari factchecker PolitiFact onder de loep. Ze stelden een lijst op met 24 criteria voor

Complottheorieën komen al zeer lang voor, maar zijn momenteel een zeer hot topic. Maar hoe zit het met complottheorieën bij jongeren? Toen we in oktober dit bevroegen in Teacher Tapp was dit het resultaat: Maar we merkten wel dat slechts 12 procent van de leraren in het basisonderwijs dergelijke verhalen hoorden bij hun leerlingen terwijl

Mensen denken vaak dat zij zelf niet zo makkelijk te beïnvloeden zijn, maar anderen wel. Communicatiewetenschappers noemen dit het derdepersoonseffect: jij trapt niet in reclame, maar je broertje waarschijnlijk wel. Dit geldt ook voor nepnieuws: de meeste Nederlanders denken dat ze nepnieuws herkennen, maar betwijfelen of anderen dit kunnen. Ook denken ze dat zij niet

Tot dusver kregen vooral Facebook en Twitter het te verduren als het gaat om het verspreiden van desinformatie. Dat was bij de vorige presidentsverkiezingen ook duidelijk het geval. Een rapport van New York University waarschuwt nu dat bij de komende verkiezing, Instagram en WhatsApp de risicoplatformen zijn. Instagram is een sociaal netwerk dat draait om