De foto’s van meisjes op Facebook zien er opmerkelijk hetzelfde uit: het hoofd ietwat gebogen, de ogen verleidelijk in de camera. Deze meisjes willen zichzelf vooral als sexy neerzetten. Het zijn foto’s die de kritiek van bezorgde feministen uitlokken. Het zou seksualisering zijn, aandacht zoeken van mannen en vooral de reproductie van stereotiepe beelden. In een recente studie [abstract] kijken Canadese onderzoekers naar de manier waarop jonge vrouwen (studenten tussen de 18-22 jaar) zulke foto’s ‘lezen’: welke betekenis geven zij er zelf aan?

Methode

De onderzoekers creëerden een namaak-Facebook voor een bedacht meisje dat ze Tiffany Summers noemden. Er werden zes jonge vrouwen bevraagd in een diepte-interview en er werd een focusgroep afgenomen met acht jonge vrouwen. Centraal stond steeds het profiel van Tiffany. Dit was gemaakt op basis van stereotypen gevonden in eerder onderzoek. Op het profiel stonden ‘typische statusupdates’ zoals duckface-foto’s, liefdesverklaringen aan een denkbeeldige verkering en uitjes met denkbeeldige vriendinnen.

Resultaten

De respondenten vonden het profiel van Tiffany inderdaad exemplarisch voor het profiel van zulke meisjes op Facebook. De respondenten gaven zelf ook typisch commentaar: ze schrijft dat om aandacht te krijgen/ het is sneu dat ze van Twilight houdt/ ze maakt taalfouten om dommer over te komen/ wat is ze dom/ leuk dat ze zo verliefd is/ wat een opschepper.

Dit onderzoek laat zien dat jonge vrouwen erg makkelijk oordelen over een leeftijdsgenote. De respondenten gaven ook aan dat zij zelf op deze manier online beoordeeld worden. De norm online is dat je aantrekkelijk moet zijn, een vriendje moet hebben en een levendig sociaal leven moet leiden. Daarin denken de respondenten dat zij harder beoordeeld worden dan jongens. Als je niet aan deze eisen voldoet, kun je rekenen op heftig commentaar. Aan de andere kant, meisjes die deze stereotiepe idealen klakkeloos proberen over te nemen worden bekritiseerd vanwege ‘te hard proberen’.

Kritiek

Dit onderzoek biedt een inkijkje in de wereld van meisjes, zij het gebaseerd op erg weinig data. De onderzoekers hangen hun resultaten sterk op aan de aard van sociale media: daar zouden deze normen niet alleen sterk gelden maar sociale media zouden zulke normen ook ‘uitlokken’. Omdat sociale media het uitgangspunt vormen van deze studie, zien de onderzoekers over het hoofd dat dit de alledaagse realiteit is voor meisjes, zowel online als offline. Het is een voortdurend schipperen op allerlei vlakken: niet te slim/niet te dom, niet te mooi/niet te doorsnee. Dit is een inzicht dat al sinds de jaren ’70 uit meisjesonderzoek naar voren komt. Dat een deel van meisjescultuur zich nu online afspeelt, maakt dit hooguit meer zichtbaar voor buitenstaanders. De onderzoekers schrijven hun resultaten toe aan celebrity culture. Wanneer ze de literatuur over meisjescultuur hadden gelezen, zouden ze die conclusie niet maken. Sterker nog, ook hun eigen data wijzen in een andere richting. Het zijn vooral meisjes zelf die deze normen aan elkaar opleggen.