Peer pressure is een psychologisch concept dat ook buiten de wetenschap alom bekend is. Omdat ‘peer’ zich lastig vertaalt naar het Nederlands (‘groepsdruk’ is niet helemaal juist) kennen wij het begrip ook in de Engelse vorm. Peer pressure wordt vooral geassocieerd met pubers, die vanwege hun ontwikkelingsproces extra vatbaar zouden zijn voor de invloed van leeftijdsgenoten. Verwant aan peer pressure is peer conformity, de mate waarin iemand gevoelig is voor peer pressure. In een recente studie [abstract] worden jongeren ingedeeld in drie groepen die zich in meer of mindere mate conformeren aan hun leeftijdsgenoten.

Theorie en methode
De theorie rond conformiteit steunt sterk op de sociale vergelijkingstheorie: het idee dat mensen zichzelf met anderen vergelijken en vervolgens hun gedrag en meningen op die anderen afstemmen. Ook sociaal leren speelt hierbij een rol: we kijken gedrag van anderen af. Hoewel peer pressure een negatieve connotatie heeft, hoeft conformiteit niet altijd slecht te zijn: we leren ook goed gedrag van elkaar.

De onderzoekers gebruikten verschillende psychologische schalen. Ze deden dit in een survey die is afgenomen onder 772 leerlingen tussen de 11 en 15 jaar (middle school in de VS). Vervolgens is latent class analysis toegepast, een statistische analysetechniek die gebruikt wordt om een typologie van respondenten te kunnen maken.

3 types comformisten
De onderzoekers onderscheiden drie types conformisten. Milde conformisten (47% van de respondenten) scoren alleen hoog op items als ‘ik let op welke muziek anderen luisteren’ en ‘ik let op hoe anderen op mij reageren’. Sociale conformisten (44%) zijn tieners die hun kledingstijl aanpassen aan anderen en bijvoorbeeld taalgebruik overnemen. Deviante conformisten (9%) tot slot scoren als enigen hoog op items als aanpassen om naar een feestje te gaan, liegen en vechten.

Wie hoort bij welke type?
Onder de milde en sociale conformisten vinden de onderzoekers meer meisjes dan jongens, onder de deviante conformisten meer jongens dan meisjes. De meisjes die in deze groep zaten, scoorden echter wel weer hoger dan de jongens. Deviante conformisten zijn daarnaast meestal wit, hebben weinig zelfvertrouwen maar veel sociale zorgen, en maken minder gebruik van hun coping vaardigheden. De onderzoekers benadrukken dat conformiteit onder jonge tieners verschilt per context en per situatie.

Alleen op leeftijd?
Dit onderzoek gaat uit van gerichtheid op leeftijdsgenoten, zoals vrijwel al het onderzoek naar deze problematiek. Eigen onderzoek naar meisjescultuur laat echter zien dat ook familie en de samenleving als geheel een referentiekader vormen op deze leeftijd. Het is daarom interessant zijn om bij vervolgonderzoek ook items op te nemen die conformiteit aan deze groepen meten. Het zou bijvoorbeeld best kunnen dat de groep milde conformisten zich eerder aan de ouders conformeert dan aan leeftijdsgenoten.